Η γιορτή της Καθαράς Δευτέρας σηματοδοτεί το τέλος της Αποκριάς και των βακχικών γιορτών και την έναρξη της Μεγάλης Σαρακοστής που μας οδηγεί στο Πάσχα. Η ονομασία της είναι η προτροπή να “καθαρίσουμε σώμα και πνεύμα” από τις ατασθαλίες και να πορευθούμε προς το Πάσχα.
Στο τραπέζι της Σαρακοστής είναι απαραίτητο να υπάρχει τουλάχιστον ένα πιάτο με θαλασσινά. Καλαμαράκια τηγανητά, σουπιές στην κατσαρόλα κοκκινιστές, γαριδομακαρονάδα, μύδια ψητά, χταπόδι βραστό, χταποδάκι με κοφτό μακαρονάκι, γιουβετσάκι με διάφορα θαλασσινά και γαρίδες σουβλάκι σε πικάντικη μαρινάδα είναι οι προτάσεις μας για μια νόστιμη και χορτάτη Καθαρά Δευτέρα.
Και για το τέλος, προσφέρουμε παραδοσιακό χαλβά, που έχει την πρωτοκαθεδρία στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας, χαλβά με σοκολάτα ή ότι χαλβάς σας αρέσει.
Καλά Κούλουμα και Καλή Σαρακοστή!
Γιατί μάθαμε να πετάμε αετό…
Μεταξύ Δύσης και Ανατολής
Πολλά από τα νεοελληνικά έθιμα έρχονται κατευθείαν από την Αρχαία Ελλάδα: το καρναβάλι είναι το πλέον χαρακτηριστικό. Δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το χριστιανισμό και την εκκλησία – οι κληρικοί έκαναν, σε εποχές παλιότερες, τεράστιες προσπάθειες να δαιμονοποιηθεί και να σταματήσει. Σε άλλες περιπτώσεις κάποιες συνήθειές μας είναι απλά η απόδειξη ότι η χώρα πατάει και στη Δύση και στην Ανατολή – μιμούμαστε τους Δυτικούς τρώγοντας γαλοπούλες την πρωτοχρονιά και χορεύουμε με ανατολίτικους ρυθμούς στα καλοκαιρινά πανηγύρια. Αλλά ο χαρταετός και το πέταγμά του δεν έχει καμία σχέση ούτε με την Ευρώπη, ούτε με το Βυζάντιο, ούτε με τους Οθωμανούς, ούτε με την Ορθοδοξία. Πως μια κινέζικη παράδοση έφτασε εδώ και την εντάξαμε και στα έθιμά μας παραμένει μυστήριο. Λέγεται π.χ ότι χαρταετούς πετούσαν και οι Αρχαίοι Ελληνες: πρόκειται για παραμύθι γιατί στην Αρχαία Ελλάδα το χαρτί σπάνιζε – πιθανότατα κάτι πάνινο δοκίμαζαν να δουν αν πετάει, αλλά αυτού του είδους οι κατασκευές δεν είχαν σχέση με τον θεαματικό και υπέροχο χαρταετό που κάνει τους πιτσιρικάδες να καμαρώνουν και τους μπαμπάδες τους να αναστενάζουν από ανακούφιση. Ισως το έθιμο να το έφεραν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, που με τη σειρά τους είχαν καμαρώσει την διαδικασία του πετάγματος από φυλές ανατολίτικες, που είχαν δει επί τω έργω τους μάστορες κινέζους: σε αυτή τη μυστήρια σκυταλοδρομία πήραμε μέρος και εμείς. Αλλά είναι μια εικασία και τίποτα πιο πολύ.
Μια γυναικεία σοφία
Από το πέταγμα του χαρταετού προέκυψε πολλά πολλά χρόνια αργότερα η έκφραση «πετάει αετό» – έκφραση που γεννήθηκε στα κλαμπ την νεανικής μου ηλικίας και ήταν γυναικεία. Δεν είναι παράξενο που την γέννησε το γυναικείο μυαλό: οι γυναίκες συχνά κρύβουν τις επιθυμίες τους πίσω από υπέροχες εκφράσεις γιατί συνήθως είναι πιο έξυπνες. Το «πετάει αετό» ήταν, αρχικά, μια έκφραση που χαρακτήριζε τον χαζούλη που δεν καταλαβαίνει ότι κάποια τον γουστάρει. Τα κορίτσια της εποχής μου είχαν ήδη ανακαλύψει τη χαρά του βραδινού ξεσαλώματος και δεν είχαν όπως οι μαμάδες τους την υποχρέωση να γυρνάνε σπίτι αυστηρά στις έντεκα, αλλά είχαν καλή ανατροφή και δεν ήθελαν να αναφέρονται σε πουλιά και άλλα ανδρικά εξαρτήματα με τρόπους χυδαίους. Το «πετάει αετό» ή «πετάει χαρταετό» ήταν περιγραφικό, ολόσωστο, χαριτωμένο και καθόλου χυδαίο – δεν ήταν κολακευτικό για όποιον αετό πετούσε, δηλαδή όποιον δεν καταλάβαινε τίποτα, αλλά τι να κάνουμε; Ας προσέχαμε.
Tο λέγαμε στο στρατό
Η έκφραση άρχισε να γίνεται του συρμού και τα αγοράκια την υιοθέτησαν σε μια μάλλον δύσκολη, όσο και διασκεδαστική στιγμή της ζωής τους: την στρατιωτική τους θητεία. Στο στρατό κάνεις πολλά και διάφορα ένα εκ των οποίων είναι ότι μαθαίνεις να μιλάς με καμιά πενηνταριά λέξεις – ίσως λέω και πολλές. Δίπλα στο «Δίκας», το «αγκαριομάχος», το «Γιωτάς», προσθέτεις εκφράσεις ακατανόητες για τους κοινούς θνητούς, όπως το «εκατό πενηνταμία και σήμερα», το «τα είδα όλα κωλυόμενα», το «Απωλελέ και Τρελελέ» και το «πετάει αετό», που στα φανταρίστικα περιγράφει αυτόν που λουφάρει, που παριστάνει ότι κάτι κάνει, που γλυτώνει από υπηρεσίες. Οποιος στο στρατό δεν έχει πετάξει αετό, είναι άτυχος άνθρωπος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου